Xã biên giới Nà Bủng, huyện Nậm Pồ có gần 200 người nghiện, chiếm gần 1/3 số người nghiện của toàn huyện. Một người nghiện ma túy, không chỉ giảm sút về sức khỏe bản thân mà còn khiến gia đình lâm vào cảnh ly tan, kiệt quệ về kinh tế. Và lớn hơn nữa đó là người nghiện để lại những hậu quả nặng nề cho toàn xã hội.

        Với thâm niên nghiện ma túy đã25 năm, ông Lý Nhà Sở, sinh năm 1970, trú tại bản Ngải Thầu 1, xã Nà Bủng đã đánh mất tất cả: nhà cửa, ruộng vườn, đất sản xuất và cả những vật dụng trong nhà đều đã cùng ông đi theo tiếng gọi của “nàng tiên nâu”. Nhưng điều đáng buồn hơn, người đàn ông này có tới 10 đứa con, chúng được sinh ra trong cảnh thiếu thốn cả về vật chất lẫn sự chăm sóc của cha mẹ. Bởi vậy mà 6 đứa con đã ra đi mãi mãi. Còn 4 đứa trẻ từng ngày lớn lên cạnhngười cha nghiện ngập, người mẹ quanh năm đầu tắt mặt tối, quay quắt với nỗi lo cơm áo nên chẳng còn nhiều thì giờ chăm sóc con cái. Trong số đó có 2 đứa con gái đã đi lấy chồng, còn 1 người đã mất tích nghi là vượt biên trái phép sang Trung Quốc cùng giấc mơ đổi đời. Hiện tại, chỉ còn vợ chồng ông và đứa con trai 7 tuổi sống trong cái lán nhỏ này. Ông Sở đã không còn sức lao động, bởi vậy chỉ nuôi cơn nghiện bằng những lần trộm cắp vặt, không thì đánh đập vợ con để lấy số tiền ít ỏi mà họ đi làm thuê có được. Vì nghiện ma túy mà tan cửa nát nhà, vợ con không có điểm tựa vững chắc, không được học hành đẩy đủ, tương lai phía trước mù mịt khó đoán định. Mặc dù biết tác hại của ma túy gây ra, ông đã đi cai nghiện nhiều lần mà không thành. Bởi con đường từ bỏ ma túy chưa bao giờ là dễ dàng. Trong sự hối hận muộn màng, Ông Sở nói: Tôi đã nghiện từ rất lâu, vì tôi nghiện nên vợ con tôi mới khổ thế này, không có nhà cửa đàng hoàng để ở, nhà còn dột nát hơn cái lán nương của người ta, cũng không còn ruộng nương để làm vì tôi đã bán hết để lấy tiền để hút thuốc phiện. Tôi không biết nói gì, thật sự là rất xấu hổ, tôi mong rằng khi mọi người nhìn thấy những hình ảnh về tôi như thế này, sẽ tỉnh táo và không đi theo con đường nghiện ngập như tôi.

Ông Sở trong ngôi nhà xập xệ

Tài sản còn lại sau 25 năm nghiện ma túy

          Và ở bản Nà Bủng 1, năm chị em Vàng Thị De đang ở trong độ tuổi “ăn còn chưa no, lo còn chưa tới”. De mới 13 tuổi nhưng đã phải thay cha mẹ chăm sóc cho các em. Bởi trong căn nhà này, bà nội của chúng cũng nghiện mà người cha cũng đi theo vết xe đổ đó. Với mấy chị em, trường học chính là nơi vui nhất và an toàn nhất, bởi ở trường các em có sự chăm sóc của thầy cô giáo, có cơm ăn đầy đủ nhờ được hưởng chính sách của Nhà nước. Thế nhưng, những ngày hè thế này, các em bữa đói, bữa no, có ngày cũng chỉ ăn những loại rau, quả lấy được ở rừng về chứ không có cơm ăn. Mẹ đã bỏ đi Trung Quốc, bà nội và bố lại nghiện, nên 5 chị em nương tựa vào nhau sống qua ngày mà không biết tương lai sẽ như thế nào.

Những đứa trẻ không được quan tâm chăm sóc

          Hai hoàn cảnh nói trên là minh chứng cụ thể cho những hệ lụy của ma túy gây ra cho mỗi gia đình. Với  gần 200 người nghiện, xã Nà Bủng có gần 200 hộ gia đình thuộc diện hộ nghèo do ma túy gây ra. Và, tính trung bình mỗi hộ có 3 đứa trẻ thì có khoảng 600 trẻ em sống trong các gia đình có người nghiện không đượcchăm sóc đầy đủ, chiếm gần 24% số trẻ em trên địa bàn xã. Do vậy, Nà Bủng gặp không ít khó khăn trong công tác xóa đói, giảm nghèo, tạo việc làm cho lao động cũng như nhiều chính sách đảm bảo an sinh xã hội khác. Ông Tráng A Dè, Chủ tịch UBND xã Nà Bủng, huyện Nậm Pồ cho biết: Trên địa bàn xã Nà Bủng có 191 đối tượng nghiện rải rác hầu hết tại 9/9 bản. Gia đình họ thì rất là nghèo và nằm trong diện nghèo bền vững. Đảng, Nhà nước có hỗ trợ theo các chương trình như 30a, 135, nông thôn mới nhưng họ vẫn cứ nghèo và không thể nào vươn lên thoát nghèo được. Hàng năm, UBND xã đều lập kế hoạch đưa các đối tượng nghiện đi cai nghiện bắt buộc và cai nghiện tại cộng đồng nhưng tỷ lệ tái nghiện còn cao. Đây là khó khăn lớn mà xã đang gặp phải.

          Không chỉ không đóng góp cho phát triển kinh tế của gia đình và xã hội màngười nghiện còn gây mất an ninh trật tự. Do lười lao động, bán hết tài sản, đất đai trong nhà nên để có tiền mua ma túy, họ bất chấp hành vi, kể cả là vi phạm pháp luật. Từ trộm cắp vặt gây mất trật tự thôn xóm, đến vượt biên trái phép sang Lào để khai thác lâm thổ sản, trồng cây thuốc phiện và buôn bán ma túy. Ông Mùa A Hồng, Trưởng công an xã Nà Bủng cho biết thêm: Địa bàn xã Nà Bủng là địa bàn phức tạp về an ninh trật tự, đặc biệt là tệ nạn ma túy. Trên địa bàn có nhiều đối tượng nghiện lâu năm nên đã bán hết tài sản, ruộng nương. Hàng ngày do không có tiền mua ma túy nên sinh ra trộm cắp vặt gây mất an ninh trật tự thôn xóm. Mặt khác, xã có đường biên giới dài 19 km, lại có nhiều đường tiểu ngạch nên người nghiện thường xuyên vượt biên trái phép sang Lào khai thác lâm thổ sản, mua bán trái phép chất ma túy gây mất an ninh trật tự vùng biên giới. Một điểm nữa là vì chồng nghiện, gia đình nghèo khó, nên nhiều chị em  phụ nữ ôm giấc mộng đổi đời ở bên kia biên giới dẫn đến gia tăng tình trạng xuất cảnh trái phép, mua bán người ở trên địa bàn.

          Năm 2017, huyện Nậm Pồ triển khai kế hoạch chuyển hóa ANTT tại xã Nà Bủng. Trong đó xác định một trong những nội dung quan trọng nằm trong kế hoạch chuyển hóa là đấu tranh phòng chống tội phạm về ma túy. Trong 6 tháng đầu năm 2017, các lực lượng chức năng đã bắt 12 vụ, 12 đối tượng mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy; phá nhổ 70 mét vuông diện tích trồng cây thuốc phiện; đưa 02 đối tượng vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; có 4 người nghiện ma túy ở bản Nậm Tắt 2 đã tự cai nghiện thành công. Đây là những kết quả tích cực góp phần chuyển hóa an ninh trật tự tại xã Nà Bủng. Tuy nhiên, công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm ma túy ở đây còn nhiều cam go, khó khăn, thách thức vì vậy rất cần cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng kế hoạch tổng thể phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống của nhân dân, từng bước tháo gỡ khó khăn cho các hộ nghèo do có người nghiện. Đồng thời, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật, xây dựng các điểm sáng về an ninh trật tự trên địa bàn để từng bước đẩy lùi hệ lụy của ma túy ở xã biên giới Nà Bủng./.