Lễ hội hoa ban tỉnh Điện Biên năm 2025 đã khép lại nhưng những du khách được hòa mình trong không khí của lễ hội vẫn còn đong đầy cảm xúc. Đó là những đêm văn nghệ đậm đà bản sắc, là những món ăn mang hương vị núi rừng hay những bộ thổ cẩm rực rỡ sắc màu… Không chỉ thế, đến không gian văn hóa của các huyện, thị du khách còn bị lôi cuốn vào những không gian văn hóa của các dân tộc và để lại ấn tượng sâu sắc nhất có lẽ là không gian văn hóa dân tộc Dao đỏ của huyện Nậm Pồ.

          Huyện Nậm Pồ gồm có 8 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó dân tộc Dao đứng thứ 3, chiếm 4,15% tập trung chủ yếu ở xã, Vàng Đán, Nà Hỳ và Pa Tần. Trong một không gian thu nhỏ nhưng huyện Nậm Pồ đã có những bài trí rất phù hợp và lôi cuốn để vừa khéo léo truyền tải được những giá trị văn hóa ngàn đời của đồng bào lại vừa xen ghép được các giá trị văn hóa hiện đại.

          Ngay khi bước vào không gian văn hóa huyện Nậm Pồ, chúng ta bị ấn tượng ngay bởi bộ trang phục truyền thống nữ giới của dân tộc Dao. Những họa tiết, hoa văn trên bộ trang phục được thêu rất tỉ mỉ, nhìn kỹ chúng ta có thể thấy đâylà hình những ngọn sóng, cây thông, bông tuyết… là những dấu ấn về những chuyến thiên di với những con sông đã qua, ngọn núi đã đến để về định cư tại  huyện Nậm Pồ.

Không gian văn hóa dân tộc Dao huyện Nậm Pồ

          Kiến trúc nhà ở của người Dao rất phong phú, tùy nhóm mà ở nhà trệt hay nhà nửa sàn, nửa đất. Với người Dao huyện Nậm Pồ, họ thường ở nhà trệt, tường ghép phên nứa, mái lợp lá cọ truyền thống. Ngôi nhà của dân tộc Dao thường có 3 gian, gian bên trái là buồng ngủ của gia chủ, đối diện gian ngủ là gian nấu nướng, có bếp trình tường và  những vật dụng như: Mẹt, sọt, vật đan lát bằng mây, tre đan, những vật này thường sẽ gác lên phía trên gian bếp để hong khô và giữ được vật dụng được bền hơn. Gian giữa này sẽ là nơi để đồng bào dân tộc Dao đặt bàn thờ và tiếp khách.

          Điểm nhấn của không gian văn hóa dân tộc Dao huyện Nậm Pồ là bàn thờ, đây là nơi được coi là giao điểm giữa thế giới thực và thế giới tâm linh,  nơi mà đồng bào quan niệm rằng đó là dấu mốc phát tích, nơi khởi nguồn cũng là cõi đi về cuối cùng của đời người. Bàn thờ tổ tiên của người Dao được đặt ở góccủa gian giữa, phía ngoài buồng ngủ. Nguyên tắc đặt bàn thờ của người Dao là: Bốn chân cột phải chạm đất, nguyên tắc này có liên quan đến truyền thuyết “Bàn Cổ khai thiên lập địa”, có bốn cột ở bốn góc để chống trời. Khi làm lễ đặt bàn thờ, gia chủ phải chuẩn bị bát hương “lư hương”, đốt tro, chuẩn bị bạc trắng và các đồ lễ rồi mời thầy, thầy cúng phải gọi toàn bộ tổ tiên về nhập vào cái lư hương để con cháu thờ phụng, phù hộ độ trì cho con cháu quanh năm.

          Gặp chị Chu Thị Dần, du khách đến từ thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái khi đang mải mê ngắm bộ thổ cẩm và đứng rất lâu bên những bức tranh thờ. Chị Dần cho rằng: Nếu chỉ lướt qua với cái nhìn đơn giản thì không gian văn hóa này có chăng chỉ để lại trong tôi những ấn tượng về màu sắc. Nhưng xem kỹ, nghĩ sâu, sống chậm lại, nhìn từng đồ, từng vật trong sự hồi tưởng về không gian mà chúng đã tồn tại, tôi dường như đã thấy một bức tranh vô cùng sinh động về những nếp nhà, những cánh đồng, những đêm hội và thậm chí có cả những hình dung về lịch sử của cả một tộc người.

Không gian văn hóa dân tộc Dao huyện Nậm Pồ xuất sắc đạt giải nhì tại Hội thi giới thiệu văn hóa, du lịch các huyện, thị xã, thành phố tại Lễ hội hoa ban năm 2025

          Thời gian của Lễ hội hoa ban tỉnh Điện Biên năm 2025 đã mãn, thế nhưng ấn tượng mà những giá trị văn hóa để lại thật khó phai. Trong sự hối hả của cuộc sống thời đại công nghệ này, thật may và thật đáng mừng là những nét văn hóa truyền thống vẫn có được sức sống mạnh mẽ, thậm chí là hòa nhập với những giá trị văn minh đương đại để đem đến một diện mạo mới cho văn hóa cổ truyền./.