Bình yên bên dòng suối Nậm Chà có dòng họ Vàng - dân tộc Thái, đây là một trong những dòng họ tiêu biểu của vùng Ba Chà, huyện Nậm Pồ. Tổng số hộ trong dòng họ chỉ có 12 hộ, 67 nhân khẩu nhưng có 3 người trình độ thạc sỹ, 11 nguời có trình độ đại học và 20 đảng viên, trong đó có 4 người con ưu tú của dòng họ được kết nạp vào Đảng khi còn ngồi trên giảng đường Đại học. Dòng họ này không có hộ nghèo, không có người mắc tệ nạn xã hội, không tảo hôn, không vi phạm pháp luật, 100% trẻ em trong độ tuổi đến trường không bỏ học giữa chừng.

Ông Vàng Văn Ín – Trưởng dòng họ Vàng (thứ 6 từ phải sang) tại Hội nghị biểu dương người cao tuổi tiêu biểu khu vực Tây Bắc năm 2017

Dòng họ Vàng, dân tộc Thái cư trú ở bản Pa Tần, xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ. Theo lời người già kể lại dòng họ Vàng, dân tộc Thái ở Pa Tần có nguồn gốc từ Mường Bum (nay thuộc Mường Tè, Lai Châu). Thời kỳ Pháp thuộc chỉ có một người họ Vàng lên vùng Ba Chà sinh sống. Đến năm 1960, họ Vàng cũng chỉ có một hộ duy nhất, cũng là hộ khó khăn nhất với 8 người gồm ông, bà, bố, mẹ và 4 người con sinh sống tại bản Pá Bai, xã Chà Cang, huyện Mường Lay, tỉnh Lai Châu (nay là bản Pá Bai, xã Chà Cang, huyện Nậm Pồ). Năm  1965, khi dân cư ở bản Pá Bai chuẩn bị chuyển vào khai phá vùng Nà Hỳ, dòng họ Vàng không đi cùng mà chuyển cả gia đình về bản Pa Tần sinh sống và định cư ở đây, đến nay cũng được gần 55 năm.

Cùng với sự cố gắng, nỗ lực của các cá nhân và các hộ gia đình, dòng họ được hình thành và ngày càng phát triển vững mạnh. Đến nay dòng họ có 12 hộ, 67 nhân khẩu. Kinh tế của các hộ trong dòng hộ Vàng khá vững của xã khi toàn dòng họ không có hộ nghèo, đa số có mức sống khá; 100% các hộ có nhà 3 cứng, không có nhà ở tạm, 4 hộ mua được xe ô tô phục vụ cho việc đi lại của gia đình và giúp các hộ trong bản những lúc cấp thiết như chở bệnh nhân đi cấp cứu tại các tuyến huyện, tỉnh…

Phó Chủ tịch nước Đặng Thị Ngọc Thịnh trao quà cho các đại biểu già làng,
trưởng bản, đảng viên tiêu biểu tỉnh Điện Biên (Ông Vàng Văn Ín – trưởng dòng họ Vàng, thứ 3 từ phải sang)

Tiêu biểu nhất của dòng họ Vàng phải kể đến hộ gia đình ông Vàng Văn Ín -Nguyên là Đồn truờng đồn Biên phòng 413 (Mường Lay cũ), Nguyên là Chủ tịch Hội Cựu chiến binh huyện Mường Nhé, già làng, đảng viên tiêu biểu, người có uy tín, trưởng dòng họ Vàng. Hộ gia đình ông Ín có 15 người con cả dâu, rể đều đã trưởng thành và công tác; 4 người con phục vụ trong lực lượng vũ trang. Bản thân ông Ín đã được Chủ tịch nước, Hội đồng Bộ trưởng trao tặng 4 Huân chương, 2 huy chương về phục vụ trong lực lượng vũ trang và nhiều Bằng khen, giấy khen khác. Ông Ín cho biết: Dòng họ Vàng là một trong 5 dòng họ sinh sống tại bản Pa Tần. So với các dòng họ khác, dòng họ Vàng không bầu chức danh trưởng dòng họ. Người nào vai vế cao nhất trong dòng họ thì làm trưởng dòng họ không có nhiệm kỳ cho đến khi qua đời mới đến thế hệ tiếp theo. Qua hơn 55 năm hình thành và phát triển, cho đến ngày hôm nay có thể tự hào nói rằng họ Vàng ở Pa Tần tuy ít nguời nhưng là dòng họ tiêu biểu cả về học tập, công tác, lao động sản xuất, kinh doanh.

Cũng theo Ông Ín: Để động viên, khích lệ con cháu chăm lo học hành, lao động sản xuất, dòng họ đã có nhiều cách làm hay, độc đáo: Hàng năm, dòng họ đều tổ chức họp họ để đánh giá, bình xét thi đua của một năm qua. Đối với những cháu có nhiều cố gắng trong học tập, công tác, lao động, sản xuất, dòng họ sẽ tổ chức khen thưởng: các cháu tốt nghiệp Cao học thưởng 300 nghìn đồng, đỗ và tốt nghiệp đại học 200 nghìn, học sinh giỏi, tiên tiến 150 nghìn. Đối với các hộ sản xuất, kinh doanh giỏi sẽ được thưởng tương tự như học sinh khá, giỏi. Nguồn kinh phí được trích từ Qũy khuyến học của dòng họ - từ sự đóng góp của các hộ gia đình trong dòng họ. Nhờ đó đến nay, dòng họ có 100% các cháu trong độ tuổi được đi học và không bỏ học giữa chừng, tỷ lệ các cháu học sinh đỗ vào các trường đại học, cao đẳng, tỷ lệ học sinh khá giỏi thuộc loại cao nhất của toàn xã.

Dòng họ thường xuyên tổ chức cuộc họp để tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và các thông tin của địa phương để các hộ nắm được

Trao đổi với ông Pòong Văn Pan, Bí thư Chi bộ bản Pa Tần – đại diện chi hội dòng họ Pòong tại bản Pa Tần cho biết: Ở bản Pa Tần có 5 dòng họ: họ Pòong, họ Lường, họ Lò, họ Thùng, họ Vàng. Nếu được hỏi là dòng họ nào tiêu biểu nhất thì đó chắc chắn là dòng họ Vàng – dòng họ ít người nhưng chất lượng cao nhất ở bản Pa Tần này. Dòng họ có nhiều thành tích cả trong học tập, công tác, lao động sản xuất, kinh doanh, có ảnh hưởng tích cực trong việc làm gương để con cháu, các hộ gia đình khác học hỏi và làm theo mô hình tiêu biểu của dòng họ Vàng.

Cùng với việc động viên học tập, lao động, sản xuất, dòng họ cũng có nhiều cố gắng trong việc vận động các con, cháu chấp hành tốt chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, không vi phạm pháp luật. Nhờ những cách làm hay đó, đến nay dòng họ có nhiều người đỗ đạt cao. Đến nay dòng học có 2 người đang công tác tại cơ quan tỉnh; 5 người công tác tại cơ quan huyện; 6 người công tác tại xã và nhiều người đang tham gia tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức sự nghiệp giáo dục tại nhiều địa phương.

Nói đến dòng họ Vàng ở Pa Tần, ông Pòong Văn Pưng – Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy xã Pa Tần, chia sẻ: Ở một địa phương còn nhiều khó khăn như xã Pa Tần thì tinh thần hiếu học, tích cực lao động, sản xuất, kinh doanh của dòng họ Vàng chính là nền tảng để dòng họ Vàng nói riêng và xã Pa Tần nói chung nỗ lực, vươn lên phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo bền vững./.