Mạnh dạn chuyển đổi diện tích đất trồng lúa kém hiệu quả sang cây trồng khác có giá trị kinh tế cao hơn, với mục tiêu tạo việc làm nâng cao thu nhập Gia đình chị Khoàng Thị Đợi hội viên nông dân, bản Nà Ín (xã Chà Nưa), có diện tích 1 ha đất ruộng 1 vụ. Sau nhiều năm cấy lúa, nhận thấy việc cấy lúa hiệu quả năng suất thấp, đầu năm 2023, gia đình chị đã mạnh dạn thay vì cấy lúa gia đình chị chọn trồng cây Nha đam.

          Với quyết tâm xây dựng mô hình phát triển kinh tế, chị Đợi đã lặn lội sang tỉnh Sơn La tham quan một số mô hình trồng cây Nha đam. Sau khi tìm hiểu, nhận thấy cây Nha đam phù hợp với thời tiết khí hậu, điều kiện thổ nhưỡng địa phương, đầu tháng 8/2023 chị đã chọn cây Nha đam (giống Thái Lan) để trồng thử nghiệm trên diện tích 1ha với 45.000 cây. Theo chị không giống như các cây trồng khác thời gian chăm sóc dài, nhất là cây ăn quả, thì cây Nha đam trồng khoảng 8 tháng là được thu hoạch chi phí đầu tư ban đầu thấp. Vào mùa mưa cây sinh trưởng tốt, mùa khô cây lớn chậm hơn. Mỗi năm cây cho thu hoạch 6 - 8 lứa, như vậy phù hợp với người nông dân ít vốn, nguồn thu nhập chủ yếu dựa vào nông nghiệp.

           “Cây Nha đam rất dễ chăm sóc, đầu tư phân bón không nhiều, cây chịu sâu bệnh, chịu hạn tốt tuy nhiên cây dễ bị úng nước thối gốc, do đó trước khi trồng cần làm đất thật kỹ, trộn phân hữu cơ, phân chuồng để đất tơi xốp, lên luống tránh cho cây bị ngập úng khi trời mưa và khi tưới cây”.Trước khi trồng, chị làm tơi đất, vun luống cao 20 - 40 cm, rộng 1,5 - 2 m; làm hệ thống tưới nước tự động, sau đó phủ bạt lên luống, khoét lỗ để trồng cây giống với mật độ cây cách cây 30 cm, hàng cách hàng 70 – 80 cm.

          Vừa chăm chút những cây Nha đam xanh mướt, chị Khoàng Thị Đợi chia sẻ cho chúng tôi nghe về cơ duyên đến với giống cây này. Chị Đợi nói: “Trước đây kinh tế nhà tôi chủ yếu dựa vào trồng lúa 1 vụ, năng suất thấp với sự nỗ lực, chịu khó học hỏi, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào chăm sóc, đến nay sau 7 tháng trồng thử nghiệm vườn nha đam sinh trưởng và phát triển tốt, phù hợp với điều kiện tại địa phương; tỷ lệ cây Nha đam sống đạt trên 90%, chiều dài bẹ trung bình đạt 35-38 cm, chiều rộng bẹ trung bình đạt 10-12 cm, bình quân một cây đạt 8-10 bẹ , mỗi bẹ nặng khoảng 50g-80g… đạt theo yêu cầu của mô hình.

         Đầu tháng 4/2024, vườn cây Nha đam sẽ cho thu hoạch lứa đầu tiên và tiếp đó đều đặn sau một tháng có thể cắt lá thu hoạch một lứa. Dự kiến sản lượng cho thu hoạch mỗi lứa ước đạt 10-15 tấn/ha/01 lần thu hoạch. Toàn bộ diện tích nha đam này đã được Công ty TNHH phát triển nông nghiệp Hòa Phát ở Ninh Thuận ký hợp đồng thu mua trong vòng 4 năm với giá 2.800 đồng/kg tại ruộng. Giống nha đam Thái Lan này mỗi năm cho thu từ 6-7 lứa và có thể cho thu hoạch liên tục từ 3 - 4 năm. Bình quân cho thu nhập mỗi năm 400 triệu đồng/ha/năm. Từ đó giúp người dân thay đổi tư duy về canh tác cây trồng, nâng cao thu nhập, cải thiện cuộc sống.

          Từ thực tiễn mô hình trồng cây Nha đam của gia đình chị Khoàng Thị Đợi, có thể thấy rằng việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng là một trong những hướng đi mới nâng cao giá trị sản xuất, nhằm góp phần tăng thu nhập cho người dân ở nông thôn, tạo điều kiện cho người dân tận dụng tối đa lợi thế về đất đai, khí hậu để phát triển kinh tế, góp phần đa dạng hóa sản xuất nông nghiệp.

          Đến nay đã có thêm 03 hộ gia đình ở bản Nà Ín (xã Chà Nưa) cũng trồng nha đam với diện tích 1,5ha góp phần đa dạng hóa cây trồng tại xã Chà Nưa. Song tuy nhiên, để cây Nha đam thực sự mang lại hiệu quả, tạo tính bền vững cho cây trồng, người dân cần canh tác tập trung, ưu tiên phát triển nông nghiệp sạch, nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, chất lượng sản phẩm an toàn, sản xuất theo chuỗi liên kết gắn với thị trường tiêu thụ để thuận lợi trong việc thu gom, thúc đẩy tiêu thụ, tạo tính ổn định lâu dài và bền vững.

          Hiện nhu cầu sử dụng nha đam ngày càng tăng, các công ty ngoài việc mua nha đam để sản xuất nước uống giải khát, nha đam còn được dùng làm nguyên liệu sản xuất ra mỹ phẩm, thực phẩm, dược phẩm.

Mô hình trồng cây Nha đam của gia đình chị Khoàng Thị Đợi

           Từ mô hình trồng nha đam đã minh chứng cho sự tích cực, chịu thay đổi, dám thay đổi của người nông dân về tập quán canh tác, hướng đi này đang mở ra cơ hội tăng thu nhập cho nhiều hộ nông dân bởi có khả năng làm tăng giá trị sản xuất trên cùng một diện tích đất canh tác. Chị Đợi cho biết thời gian tới, sau khi theo dõi cây Nha đam trồng thử nghiệm, sinh trưởng phát triển tốt, cho năng xuất cao, giá thành ổn định thì sẽ khuyến khích nông dân trong xã chuyển đổi đất nông nghiệp kém hiệu quả sang trồng cây Nha đam để phát triển kinh tế, tăng thu nhập cho gia đình./.