Trên địa bàn huyện Nậm Pồ, công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng trong gần 10 năm qua đã được các cấp, các ngành và người dân đặc biệt quan tâm. Mặc dù vậy, công tác quản lý, bảo vệ rừng ở một số nơi trên địa bàn huyện có lúc có việc thực hiện chưa tốt. Trái ngược với điều đó, cộng đồng người dân tộc Cống ở bản Lả Chà, xã Pa Tần đã làm rất tốt công tác quản lý, bảo vệ rừng, hơn 10 năm nay bản Lả Chà không xảy ra tình trạng phá rừng, cháy rừng.

          Trên địa bàn huyện Nậm Pồ, dân tộc Cống chỉ có ở một bản duy nhất là bản Lả Chà, xã Pa Tần, huyện Nậm Pồ với 82 hộ và hơn 400 nhân khẩu nhận quản lý, bảo vệ 1.713,82ha rừng. Thực hiện Đề án phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc Cống tỉnh Điện Biên giai đoạn 2013 - 2020, đời sống người dân tộc Cống đã dần ổn định nên hơn 10 năm nay, bản Lả Chà không xảy ra tình trạng cháy rừng, phá rừng làm nương. Nếu như trước đây, cuộc sống của đồng bào dân tộc Cống chủ yếu canh tác trên nương rẫy theo lối phát rừng, đốt nương rẫy, cuộc sống độc canh cây lúa nên phần lớn các hộ của bản Lả Chà đều là hộ nghèo, thì giờ đây, đời sống của đồng bào dân tộc Cống nơi đây đã đổi thay.

Một góc rừng thuộc địa phận bản Lả Chà quản lý

          Trước hết, bản Lả Chà thực hiện quản lý, bảo vệ rừng bằng quy ước. Theo ông Lù Văn Hán - Trưởng bản Lả Chà cho biết: Bản chúng tôi đã thành lập 4 đội tuần tra bảo vệ rừng, mỗi đội gồm 20 người, thực hiện tuần tra ít nhất 1 lần/tháng, mùa hanh khô thực hiện 2-3 lần/tháng. Theo quy ước, nếu ai chặt gỗ, vén rừng làm nương sẽ bị phạt tiền tùy theo mức độ; tiền phạt vi phạm về rừng sẽ được thu từ tiền chi trả dịch vụ môi trường rừng. Nhưng đến thời điểm này, bản cũng chưa phải xử lý trường hợp nào do chưa có hộ dân nào trong bản vi phạm quy định về bảo vệ rừng. Ngoài ra, lực lượng của bản cùng với cán bộ kiểm lâm địa bàn thường xuyên tuyên truyền, hướng dẫn bà con dân bản phát nương, đốt nương đúng quy trình kỹ thuật; bố trí người túc trực không để lửa lây lan vào rừng... Nhờ làm tốt công tác bảo vệ rừng nên hơn chục năm nay, bản không có ai phá rừng hay đốt nương cháy lan vào rừng.

Cán bộ kiểm lâm tuyên truyền về công tác quản lý, bảo vệ rừng tại bản Lả Chà

          Bản Lả Chà có diện tích cung ứng dịch vụ môi trường rừng năm 2022 đạt 1.833,192ha, với số tiền được chi trả dự kiến trên 1,8 tỷ đồng. Hưởng lợi từ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng đã giúp cho người dân có thêm thu nhập, ý thức bảo vệ rừng tốt hơn. Trung bình mỗi năm mỗi hộ dân của bản Lả Chà được chi trả khoảng 20 triệu đồng tiền dịch vụ môi trường rừng. Việc thanh toán tiền dịch vụ môi trường rừng đầy đủ, kịp thời làm cho bà con nhân dân trong bản phấn khởi, ấm no hơn, nhà nào cũng sắm được ti vi, xe máy, nhờ đó người người, nhà nhà nâng cao trách nhiệm bảo vệ rừng. Bên cạnh việc quản lý, bảo vệ tốt diện tích rừng, bà con dân tộc Cống còn tích cực khai hoang ruộng nước và trồng trọt các loại rau màu trên đất bãi ven sông, suối, phát triển nghề chăn nuôi gia súc, gia cầm phục vụ tết, lễ và sinh hoạt hằng ngày. “Để cả bản cùng quản lý, bảo vệ tốt diện tích rừng thì điều quan trọng nhất là phải tạo được sự đồng thuận của người dân trong bản. Cả bản cùng đồng thuận bảo vệ rừng, không phá rừng và cũng không để ai xâm hại, không ai được tùy tiện vào rừng của cộng đồng bản Lả Chà khai thác lâm sản và nguồn lợi trong rừng khi chưa được phép. Đời sống của bà con đã được Đảng và Nhà nước quan tâm, đầu tư, nên không có lý do gì để mình vi phạm pháp luật cả” - ông Hán cho biết thêm. Bài học “lấy dân làm gốc” theo tư tưởng Hồ Chí Minh đã giúp cho bản Lả Chà thành công trong công tác quản lý, bảo vệ tốt diện tích rừng. Từ thực tiễn cho thấy, nguyên nhân dẫn tới tình trạng phá rừng do người dân chưa có nhận thức đúng đắn về công tác quản lý, bảo vệ rừng, vẫn còn tập tục đốt rừng làm nương rẫy. Vì vậy, bản Lả Chà đã làm tốt công tác tuyên truyền cho người dân trong bản hiểu về những lợi ích từ rừng mang lại, coi rừng là tài sản sinh lợi chung của cộng đồng, để người dân trong bản cùng có trách nhiệm quản lý, bảo vệ rừng, hưởng lợi từ dịch vụ chi trả môi trường rừng; vận động người dân trong bản mở rộng diện tích khai hoang ruộng nước; chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với điều kiện của địa phương, bước đầu cho hiệu quả tích cực.   

          Bước vào mùa hanh khô là thời điểm mà cán bộ, nhân dân bản Lả Chà nói riêng và nhân dân xã Pa Tần nói chung nâng mức cảnh báo cao độ để canh lửa, giữ bình yên cho những cánh rừng do cộng đồng bản, xã quản lý. Theo ông Poòng Văn Phong - Phó Chủ tịch UBND xã Pa Tần cho biết: Pa Tần là xã có diện tích được chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng lớn nhất, với tổng diện tích là 9.292,610ha. Ðể nâng cao ý thức người dân trong bảo vệ rừng, phòng cháy chữa cháy rừng, hàng năm xã Pa Tần xây dựng kế hoạch, củng cố kiện toàn Ban Chỉ huy phòng cháy chữa cháy rừng, phân công nhiệm vụ cho từng thành viên phụ trách các bản. Thành lập các tổ chuyên trách quản lý, bảo vệ rừng các bản tổ chức tuần tra, kiểm soát, canh gác rừng; lập phương án, phân công trực phòng cháy, chữa cháy rừng mùa hanh khô. Ngoài ra, xã còn giám sát việc thực hiện quy ước bảo vệ rừng của các bản; tổ chức ký cam kết bảo vệ, phòng cháy chữa cháy rừng giữa xã với bản và các hộ dân. Thực hiện việc chi trả tiền dịch vụ môi trường rừng đảm bảo kịp thời. Diện tích rừng, tỷ lệ che phủ rừng của xã ngày một tăng. Hiện nay, xã có 11.973,93ha diện tích đất có rừng, tỷ lệ che phủ đạt 72,2%.

Chung tay để bảo vệ và phát triển rừng, vì cuộc sống của chúng ta hôm nay và tương lai

          Mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức trong công cuộc giữ rừng, nhưng những cách làm hiệu quả của bản Lả Chà đã và đang mang lại những tín hiệu tích cực trong công tác quản lý, bảo vệ rừng của huyện Nậm Pồ. Rừng là tài sản sinh lợi chung của cộng đồng, quản lý, bảo vệ và phát triển rừng là trách nhiệm chung của cộng đồng. Chung tay để bảo vệ và phát triển rừng, vì cuộc sống của chúng ta hôm nay và tương lai./.