Chà Nưa không phải là xã điểm xây dựng nông thôn mới của huyện Nậm Pồ. Tuy nhiên, với nhiều cách làm sáng tạo, biết huy động nguồn lực trong dân, nhất là đối với các tiêu chí “mềm” đến nay, Chà Nưa đang là xã có số tiêu chí đạt chuẩn nông thôn mới nhiều nhất huyện Nậm Pồ. Các mô hình xây dựng nông thôn mới của Chà Nưa đã và đang được các xã trên địa bàn huyện học tập, vận dụng.

      Hiện nay, xã Chà Nưa đã đạt 10/19 tiêu chí về xây dựng nông thôn mới. Năm 2017, Chà Nưa quyết tâm hoàn thành tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm để hoàn tất nhóm tiêu chí về văn hóa - xã hội - môi trường. Ông Khoàng Văn Van, Bí thư Đảng ủy xã Chà Nưa cho biết: Đến nay, xã Chà Nưa đã hoàn thành 3/4 chặng đường xây dựng tiêu chí môi trường và an toàn thực phẩm đạt chuẩn nông thôn mới. Điều đặc biệt là, Chà Nưa sẽ hoàn thành tiêu chí này mà không phải dùng đến ngân sách Nhà nước.

       Để hoàn thành tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm, đầu tiên xã Chà Nưa tập trung xây dựng cảnh quan, môi trường nông thôn xanh - sạch - đẹp.

Người dân Chà Nưa đào đường nội đồng. Ảnh: huyennampo.gov.vn

      Năm 2016, xã huy động đoàn viên thanh niên, người dân các thôn, bản trồng trên 2.000 cây ban, cây che bóng dọc quốc lộ 4H và xung quanh các bản (bình quân mỗi hộ trồng 3 cây). Nguồn cây giống do đoàn thành niên xã lấy ở trên rừng về ươm và phát cho các hộ dân. Công tác chăm sóc, bảo vệ cây trồng mới được UBND xã Chà Nưa phân đến từng chi bộ, bản và các đoàn thể xã. Chiều thứ 6 hàng tuần, các ban, đoàn thể xã phụ trách tưới nước, chăm sóc cây dọc tuyến quốc lộ 4H; các chi bộ và người dân các bản tự chăm sóc các khu vực trồng cây do bản quản lý.

      Đến nay, tỷ lệ sống của cây đạt 100%, nhiều cây đã phát tán, ra hoa. Vào chiều thứ 6 của tuần cuối cùng trong tháng, qua loa truyền thanh, UBND xã phát động, kêu gọi nhân dân tổng vệ sinh làng bản, ngõ xóm. Sau gần 2 năm phát động, phong trào đạt hiệu quả thiết thực, đến nay, cảnh quan môi trường nông thôn xã Chà Nưa đảm bảo xanh - sạch - đẹp, 100% các hộ có chuồng trại chăn nuôi đảm bảo vệ sinh môi trường, 100% hộ dân được sử dụng nước hợp vệ sinh.

      Trước đây, một phần do thói quen sinh hoạt, phần khác do chưa có điều kiện nên phần lớn các hộ dân trên địa bàn xã Chà Nưa chưa có nhà tiêu hợp vệ sinh, gây ô nhiễm môi trường. Để giải quyết vấn đến này, đầu năm 2017, xã Chà Nưa tập trung tuyên truyền vận động người dân xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, đồng thời xã vận động, kêu gọi các đơn vị, cơ quan, doanh nghiệp trong và ngoài địa bàn ủng hộ xi măng, gạch và thiết bị nhà vệ sinh để hỗ trợ người dân dựng nhà tiêu hợp vệ sinh.

      Sau khi xã hội hóa được 45 thiết bị nhà vệ sinh và 10 tấn xi măng, xã Chà Nưa tổ chức xây dựng điểm tại một hộ dân và thông báo cho trưởng bản, y tế thôn bản của 9/9 bản đến tham quan, học hỏi để triển khai rộng rãi tới người dân. Sau thành công của mô hình điểm, các hộ dân có nhu cầu đăng ký xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh, UBND xã sẽ hỗ trợ 1 thiết bị nhà vệ sinh và xi măng. Theo tính toán, chi phí tối thiểu để xây dựng 1 nhà tiêu hợp vệ sinh khoảng 2,5 triệu đồng.

      Ngoài sự hỗ trợ của UBND xã, mỗi hộ dân phải đối ứng thêm khoảng 1,5 - 1,8 triệu đồng. Cuộc phát động xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh được người dân hưởng ứng nhiệt tình, những hộ có điều kiện thì đầu tư xây dựng nhà tiêu hiện đại, hộ khó khăn thì đăng ký với UBND xã để được giúp đỡ. Từ đầu năm đến nay, xã Chà Nưa đã hỗ trợ 145 hộ dân làm nhà tiêu hợp vệ sinh. Hiện nay, toàn xã có 64% hộ có nhà tiêu đảm bảo vệ sinh môi trường. Phấn đấu đến tháng 10/2017, xã Chà Nưa có trên 80% hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh, đạt tiêu chuẩn nông thôn mới.

      Bản Nà Sự 1 là một trong những bản đầu tiên hưởng ứng cuộc vận động xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh. Nếu như vài năm trước đây, số hộ có nhà tiêu hợp vệ sinh của bản chỉ đạt 60 - 70% thì từ đầu năm 2017, việc xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh đã trở thành phong trào của người dân. Đến nay, 100% hộ dân bản Nà Sự 1 đã có nhà tiêu hợp vệ sinh. Ông Thùng Văn Tỉnh, bản Nà Sự 1, cho biết: Vừa qua, tranh thủ sự hỗ trợ của xã, gia đình tôi gom tiền để xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh. Hơn nữa, nếu cả bản hộ nào cũng có nhà vệ tiêu hợp vệ sinh mà nhà mình chưa có, bị nêu tên trong các cuộc sinh hoạt bản thì xấu hổ lắm nên dù còn khó khăn nhưng cũng phải cố gắng làm. 

      Ngoài ra, xã Chà Nưa còn phát động phong trào xây dựng lò đốt rác thải sinh hoạt theo hộ gia đình hoặc nhóm hộ. Đến nay, toàn xã đã xây dựng được 20 lò đốt rác, người dân đã bắt đầu quen với việc phân loại rác và xử lý rác đúng nơi quy định. Theo dự kiến, đến 20/5, toàn xã sẽ xây dựng được 120 lò đốt rác tại 9/9 bản.

Người dân bản Nà Ín 2, xã Chà Nưa xây lò đốt rác tập trung.

      Ông Khoàng Văn Van, Bí thư Đảng ủy xã Chà Nưa cho biết: "Xây dựng nông thôn mới chỉ thành công khi người dân đồng thuận và chính quyền quan tâm, sát sao. Đặc biệt là đối với các tiêu chí “mềm” thì ý thức người dân là quan trọng nhất, khi người dân ủng hộ thì hoàn thành tiêu chí là việc không quá khó khăn. Hiện nay, có thể nói, xã Chà Nưa đã hoàn thành 3/4 chặng đường trong việc thực hiện tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm. Còn riêng chỉ tiêu về mai táng phù hợp với quy định, quy hoạch có liên quan đến phong tục, tập quán người dân nên cần có thêm thời gian. Thời gian tới, xã Chà Nưa sẽ tiếp tục tăng cường tuyên truyền, vận động người dân dần thay đổi nhận thức, phấn đấu sớm hoàn thành tiêu chí".