1. Từ 1/1/2019, Luật An ninh mạng có hiệu lực, cấm các hành vi đăng tin gây hoang mang, xuyên tạc lịch sử.

Luật An ninh mạng có hiệu lực từ ngày 1/1/2019 quy định chi tiết các hành vi người dùng bị cấm khi sử dụng không gian mạng như: tổ chức, xúi giục, lừa gạt, lôi kéo người chống nhà nước; xuyên tạc lịch sử, phủ nhận thành tựu cách mạng, phân biệt chủng tộc; thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân; đăng tải thông tin, đồi trụy, tội ác...

Thận trọng khi sử dụng mạng xã hội (Ảnh minh họa)

Luật quy định, doanh nghiệp trong và ngoài nước khi cung cấp dịch vụ phải xác thực thông tin khi người dùng đăng ký tài khoản số; bảo mật thông tin, tài khoản của người dùng. Doanh nghiệp cung cấp thông tin người dùng cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng thuộc Bộ Công an khi có yêu cầu.

Doanh nghiệp nước ngoài khi cung cấp dịch vụ trên mạng viễn thông, mạng internet được yêu cầu đặt chi nhánh hoặc văn phòng đại diện tại Việt Nam.

2. Đơn tố cáo nặc danh, gửi nhiều nơi sẽ không được xử lý

Luật Tố cáo 2018 có hiệu lực từ 1/1/2019 quy định đơn tố cáo nặc danh, mạo danh sẽ không được xử lý. Nếu đơn rõ ràng về người vi phạm, có tài liệu, chứng cứ cụ thể, cơ quan tiếp nhận sẽ tiến hành thanh tra hoặc chuyển đến cơ quan có thẩm quyền khác để xem xét.

Quy định về rút tố cáo cũng được bổ sung trong luật mới. Theo đó, người tố cáo có quyền rút toàn bộ hoặc một phần nội dung tố cáo trước khi người giải quyết ra kết luận. Việc rút tố cáo phải được thực hiện bằng văn bản.

Luật cho phép người dân được bảo đảm bí mật họ, tên, địa chỉ, bút tích và các thông tin cá nhân khác khi tố cáo. Luật mới rút gọn trình tự giải quyết tố cáo chỉ còn 4 bước thay vì 5 như luật cũ gồm: thụ lý, xác minh nội dung, kết luận nội dung, xử lý kết luận nội dung của người giải quyết tố cáo. Bước bị bỏ là công khai kết luận nội dung tố cáo, quyết định xử lý hành vi vi phạm bị tố cáo. 

Người tố cáo có nghĩa vụ: cung cấp thông tin cá nhân; trình bày trung thực về nội dung tố cáo; chịu trách nhiệm trước pháp luật về nội dung tố cáo của mình; hợp tác với người giải quyết tố cáo khi có yêu cầu; bồi thường thiệt hại do hành vi cố ý tố cáo sai sự thật của mình gây ra.

Với đơn tố cáo được gửi đến nhiều nơi, trường hợp đã hướng dẫn nhưng người tố cáo vẫn gửi đến cơ quan, tổ chức, cá nhân không có thẩm quyền giải quyết thì cơ quan, tổ chức, cá nhân nhận được tố cáo không xử lý. Theo Thanh tra Chính phủ, quy định này nhằm tránh tình trạng người tố cáo gửi đơn tố cáo tràn lan, vượt cấp, đồng thời đảm bảo tính hiệu quả trong việc xử lý với tố cáo không thuộc thẩm quyền.

Luật mới quy định bảo vệ người tố cáo: Nhằm bảo vệ, khuyến khích, động viên người dân dũng cảm đấu tranh chống lại các hành vi tham nhũng, tiêu cực, vi phạm pháp luật, giúp các cơ quan nhà nước phát hiện và xử lý kịp thời, nghiêm minh các hành vi vi phạm pháp luật..., luật quy định bảo vệ người tố cáo, vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người tố cáo.

Phạm vi bảo vệ, bao gồm: bảo vệ bí mật thông tin của người tố cáo; bảo vệ vị trí công tác, việc làm, tính mạng, sức khỏe, tài sản, danh dự, nhân phẩm của người được bảo vệ.

Trách nhiệm bảo vệ thuộc về cơ quan có thẩm quyền giải quyết tố cáo. Bên cạnh đó, các cơ quan khác, trong phạm vi, nhiệm vụ, quyền hạn của mình cũng có trách nhiệm bảo vệ người tố cáo và những người thân thích của họ. Đó là cơ quan tiếp nhận, xác minh nội dung tố cáo; cơ quan công an; cơ quan quản lý nhà nước về cán bộ, công chức, viên chức, lao động; ủy ban nhân dân các cấp, công đoàn các cấp...

3. Công chức phải kê khai vàng, đá quý có giá từ 50 triệu đồng

Luật hiện hành chỉ từ cấp phó phòng trở lên mới phải kê khai tài sản, thu nhập. Song Luật Phòng, chống tham nhũng 2018 có hiệu lực từ 1/7/2019 quy định những người có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập gồm cả cán bộ, công chức, sĩ quan công an nhân dân, quân đội nhân dân, quân nhân chuyên nghiệp...

Việc kê khai bao gồm: quyền sử dụng đất, nhà ở, công trình xây dựng và tài sản khác gắn liền với đất; kim khí quý, đá quý, tiền, giấy tờ có giá và động sản khác mà mỗi tài sản có giá trị từ 50.000.000 đồng trở lên...

Luật hiện hành chỉ quy định về minh bạch tài sản nhưng Luật mới giao cụ thể cho Thanh tra Chính phủ kiểm soát tài sản, thu nhập của người giữ chức vụ từ Giám đốc sở và tương đương trở lên; từ phó giám đốc sở và tương đương trở xuống thuộc trách nhiệm của bộ ngành, địa phương, thanh tra cấp tỉnh.

4. 11 tội không được đặc xá từ năm 2019

Theo Luật Đặc xá 2018 có hiệu lực từ 1/7/2019, người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, tù chung thân nhưng đã được giảm xuống tù có thời hạn được đề nghị đặc xá khi ý thức cải tạo tốt, đã chấp hành án phạt tù ít nhất 1/3 thời gian, chấp hành xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, nộp án phí.

So với Luật Đặc xá 2007, luật mới bổ sung những người bị kết án phạt tù về 11 tội sau sẽ không được đề nghị đặc xá: Phản bội Tổ quốc; hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân; Gián điệp; Xâm phạm an ninh lãnh thổ; Bạo loạn; Khủng bố nhằm chống chính quyền nhân dân; Phá hoại cơ sở vật chất - kỹ thuật của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam; Phá rối an ninh; Chống phá cơ sở giam giữ; Khủng bố hoặc một trong các tội quy định tại Chương các tội phá hoại hòa bình, chống loài người và tội phạm chiến tranh của Bộ luật Hình sự.

5. Đặt cược thể thao:

Luật Thể dục, thể thao sửa đổi 2018 có hiệu lực từ 1/1/2019 cho phép hình thức giải trí có thưởng mà người tham gia đặt cược thực hiện dự đoán về kết quả có thể xảy ra trong các sự kiện thể thao.

Luật quy định, đặt cược thể thao là hình thức giải trí có thưởng mà người tham gia đặt cược dự đoán kết quả có thể xảy ra trong các sự kiện thể thao được sử dụng để kinh doanh đặt cược.

Theo luật mới, kinh doanh đặt cược thể thao là hoạt động kinh doanh có điều kiện nên chịu sự kiểm soát chặt chẽ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Doanh nghiệp chỉ được hoạt động khi được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh. Hoạt động đặt cược thể thao phải minh bạch, trung thực, bảo đảm quyền và lợi ích của các bên tham gia. Đồng tiền sử dụng để đặt cược thể thao, trả thưởng trong kinh doanh là Đồng Việt Nam.

Chính phủ quyết định danh mục các hoạt động thể thao được phép kinh doanh đặt cược thể thao.

6. Luật Quốc phòng 2018 có hiệu lực từ 1/1/2019:

Các hành vi sau bị cấm trong lĩnh vực quốc phòng: phân biệt đối xử về giới trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng; thành lập, tài trợ tổ chức vũ trang trái pháp luật; chống hoặc cản trở tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ quốc phòng; điều động, sử dụng người, vũ khí, vật liệu nổ,... khi chưa có lệnh của cấp có thẩm quyền; lợi dụng việc thực hiện nhiệm vụ quốc phòng để xâm phạm lợi ích quốc gia...

Luật mới quy định, lực lượng vũ trang nhân dân gồm: Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và Dân quân tự vệ. Trong đó: Quân đội nhân dân là lực lượng thực hiện nhiệm vụ quốc phòng. Công an nhân dân là lực lượng thực hiện nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, đấu tranh phòng, chống tội phạm. Dân quân tự vệ là lực lượng vũ trang quần chúng không thoát ly sản xuất, công tác; sẵn sàng chiến đấu, phục vụ chiến đấu,...

Ngoài ra, nhiều luật có hiệu lực trong năm 2019 như: Luật giáo dục đại học sửa đổi 2018, Luật Cảnh sát biển Việt Nam 2018, Luật Quy hoạch, Luật Lâm nghiệp, Luật Thủy sản, Luật sửa đổi bổ sung 11 Luật liên quan đến quy hoạch, Luật Đo đạc và bản đồ,...